Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών και της Παράνομης Διακίνησης τους (26η Ιουνίου 2025) μας βρίσκει ιδιαίτερα ανήσυχους στο φόντο των νέων γεωπολιτικών αναταράξεων και πολεμικών συρράξεων που εξελίσσονται πλησίον μας, επηρεάζοντας αποφασιστικά την καθημερινότητά μας, δημιουργώντας αίσθημα γενικευμένης ανασφάλειας και ψυχικής δυσφορίας, επιβαρύνοντας πρωτίστως τους πιο ευάλωτους συμπολίτες μας.
Γενικευμένη ανασφάλεια, διάχυτο άγχος και απόγνωση μπροστά σε ένα μέλλον που μοιάζει δυστοπικό λειαίνουν το έδαφος για την αναζήτηση «μαγικών λύσεων» διαφυγής από μια πραγματικότητα δυσβάσταχτη. Στην χρήση και την κατάχρηση ουσιών αλλά και στην υιοθέτηση και άλλων συμπεριφορών εθισμού (π.χ. διαδίκτυο, τυχερά παιχνίδια), συναντιούνται σε άλλοτε άλλη αναλογία η ατομική ψυχική ευαλωτότητα, η αποδυνάμωση του θεσμού της οικογένειας (κυρίως ως προς την παιδαγωγική της λειτουργία) και η γενικότερη κοινωνικοπολιτισμική κρίση.
Σε αυτή τη γραμμή σκέψης, η εξάρτηση συνιστά την εκτός ψυχισμού προσπάθεια διαχείρισης, μέσω μιας (καταναγκαστικά) επαναλαμβανόμενης συμπεριφοράς, των ψυχικών φορτίων και των άφατων συναισθημάτων ενός ατόμου, μια ύστατη στρατηγική «ψυχικής επιβίωσης» με υψηλό όμως τίμημα.
Ιδιαίτερα οι έφηβοι και οι νέοι, αλλά και οι πιο ευάλωτοι ψυχικά ενήλικες βιώνοντας έντονα ένα διαρκές υπαρξιακό αδιέξοδο, κατακλυζόμενοι από συνεχείς διεγέρσεις, σε έναν πολιτισμό ναρκισσισμού, όπου η ταυτότητα ορίζεται κυρίως από εξωτερικά χαρακτηριστικά και από το lifestyle, ελλείψει σταθερών σημείων αναφοράς και ενήλικων προτύπων ικανών να γεμίσουν με νόημα τα κενά αυτού του κόσμου, καθίστανται περισσότερο από ποτέ ευεπίφοροι στη σαγήνη που ασκούν οι «σειρήνες» της εξάρτησης.
Η αντιμετώπιση του πολυπαραγοντικού αυτού φαινομένου, της εξάρτησης εγείρει εμφατικά την αναγκαιότητα υιοθέτησης μιας ανθρωποκεντρικής, ολιστικής προσέγγισης που θα διασφαλίζει ίσες ευκαιρίες πρόσβασης σε υπηρεσίες πρόληψης, θεραπείας και κοινωνικής επανένταξης.
Ως εκ τούτου, η ημέρα αυτή μας καλεί όλους (κοινωνικούς θεσμούς, φορείς και πολίτες) να επαγρυπνούμε και να μην εφησυχάζουμε αναφορικά με ένα υπαρκτό και εν εξελίξει πρόβλημα, αλλά και να προσπαθούμε να αφουγκραστούμε με μεγαλύτερη ευαισθησία την κραυγή όσων δίνουν την μάχη τους με την εξάρτηση, κραυγή συχνά σιωπηλή μέσα στον γενικότερο κουρνιαχτό, να σταθούμε δίπλα τους να ακούσουμε την οδύνη τους, δίνοντας τους το χώρο για να εκφραστούν.
Ταυτόχρονα επενδύοντας περαιτέρω στην πρόληψη, πολιτεία και φορείς να συνεχίσουμε να σχεδιάζουμε και να υλοποιούμε δυναμικές παρεμβάσεις τόσο στην οικογένεια και στην σχολική κοινότητα, όσο και στην ευρύτερη τοπική κοινωνία, με στόχο την ενδυνάμωση, την ευαισθητοποίηση και την έγκυρη ενημέρωση ατόμων και οικογενειών, προάγοντας ουσιαστικά την υγιή ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων, ανάχωμα μπροστά σε κάθε μορφή παθολογικής εξάρτησης.
Πρωτοβουλίες Πρόληψης από το Κέντρο Πρόληψης Εξαρτήσεων ΗΛΙΟΣ
Το Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων ΗΛΙΟΣ, των Δήμων της Νέας Σμύρνης και του Αγίου Δημητρίου, σε συνεργασία με τον Ε.Ο.Π.Α.Ε., δραστηριοποιείται εδώ και 20 χρόνια, υλοποιώντας δράσεις πρόληψης και προαγωγής της ψυχοκοινωνικής υγείας, παρέχοντας υπηρεσίες όπως:
– Σεμινάρια γονέων με στόχο την ενδυνάμωση τους στον γονεϊκό τους ρόλο από την νηπιακή ηλικία ως την εφηβεία,
– Επιμορφωτικά σεμινάρια εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης σε θέματα που συναντούν στην εργασία τους και άπτονται της ψυχοκοινωνικής υγείας (ενδοσχολική βία και εκφοβισμός, ψηφιακοί εθισμοί),
– Ανοιχτές ομιλίες ευαισθητοποίησης στην κοινότητα σε γενικότερα θέματα ψυχικής υγείας,
– Παρεμβάσεις πρόληψης σε μαθητές στις σχολικές τάξεις,
– Συμβουλευτική σε άτομα και οικογένειες.
Ο αγώνας κατά της εξάρτησης δεν είναι εύκολος, αλλά δεν είμαστε άοπλοι. Υπάρχει ελπίδα, ολοένα και πληρέστερη κατανόηση των όρων του φαινομένου, άρα και περισσότερο εξειδικευμένες και ολιστικές παρεμβάσεις πρόληψης και θεραπείας.
Το θάρρος να ζητήσει κανείς βοήθεια είναι το πρώτο βήμα προς την ελευθερία.
