Από τον Γιώργο Λιάλιο/kathimerini.gr
Στις τέσσερις παραλίες του δήμου Γλυφάδας δεν θα βρεις ξαπλώστρες και beach bar. Δεν θα βρεις επίσης τα γνωστά νυχτερινά μαγαζιά «επάνω στο κύμα», αυτά που καταλήγουν να οικειοποιούνται κάθε εκατοστό ελεύθερου χώρου και να επιβάλλουν τη δραστηριότητά τους διά των «φουσκωτών». Τα καταστήματα αυτά έχουν πλέον κατεδαφιστεί και στη θέση τους δημιουργούνται κοινόχρηστοι χώροι, που αποδίδονται στο κοινό.
Όταν «παραδοσιακά» οι πολιτικές του κράτους και των δήμων αφορούν την εντατική εκμετάλλευση της ακτογραμμής και η αντιμετώπιση από τον ιδιωτικό τομέα χαρακτηρίζεται από την αυθαιρεσία και την παρανομία, τα τέσσερα χιλιόμετρα του ελεύθερου θαλάσσιου μετώπου του δήμου Γλυφάδας είναι αναμφίβολα η εξαίρεση − μια όαση για όλους τους πολίτες και ένα διαφορετικό παράδειγμα. Δεν είναι όμως κάτι που προέκυψε από τη μια μέρα στην άλλη: για να απελευθερωθεί η παραλία της Γλυφάδας από τις παρανομίες και τους φράχτες, χρειάστηκε αρκετή επιμονή και πολλές μάχες, δικαστικές και πολιτικές. Η σημασία της ύπαρξης μιας συνεχούς, ελεύθερης για όλους παραλιακής ζώνης αναδεικνύεται τώρα ακόμα περισσότερο, με δεδομένη την εξέλιξη του παραλιακού μετώπου του Ελληνικού.
«Όταν ανέλαβα για πρώτη φορά καθήκοντα, το 2014, βασική δέσμευσή μου ήταν να διορθώσουμε την κατάσταση στο παραλιακό μέτωπο. Η κατάσταση ήταν πολύ κακή, κυρίως λόγω των παρανομιών των μεγάλων νυχτερινών μαγαζιών. Ο κόσμος ένιωθε ότι η παραλία της Γλυφάδας ανήκε σε κάποιους άλλους, αυτούς οι οποίοι τη λυμαίνονταν», θυμάται ο δήμαρχος Γλυφάδας, Γιώργος Παπανικολάου. «Ακόμα και όσοι ασχολούνταν με τα κοινά είχαν σε κάποιον βαθμό συμβιβαστεί με την κατάσταση. “Δεν γίνεται”, έλεγαν, “γιατί η παραλία δεν ανήκει ιδιοκτησιακά στον δήμο”».
Η παλιά παραλία
Το 2016, ο δήμος Γλυφάδας ζήτησε από την Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ), στην οποία ανήκουν τα παραλιακά ακίνητα στην «αθηναϊκή ριβιέρα», την παραχώρηση του δικαιώματος εκμετάλλευσης των παραλιακών ακινήτων στον δήμο. Το αίτημα έγινε δεκτό το 2017, οπότε και υπεγράφη σύμβαση ανάμεσα στις δύο πλευρές. Ακολούθως ο δήμος εκπόνησε masterplan για το παραλιακό μέτωπο, το οποίο υπέβαλε προς έγκριση στο Υπουργείο Περιβάλλοντος. Το σχέδιο προέβλεπε την ανάπλαση του μετώπου και τη διατήρηση μόνο τεσσάρων παραλιακών μαγαζιών.
«Στις εκτάσεις που πήραμε, υπήρχαν γνωστά παραλιακά μαγαζιά, τα οποία και σταδιακά κατεδαφίσαμε. Το μεγαλύτερο ήταν το κέντρο Cataralla, που καταλάμβανε 7.700 τ.μ. Στη θέση του θα κατασκευαστούν αθλητικές εγκαταστάσεις και χώροι αναψυχής για τα παιδιά. Εκεί που υπήρχε το μαγαζί Χρυσή Ακτή, σήμερα υπάρχει μια μεγάλη παιδική χαρά με ένα ξύλινο καράβι. Το παλιό Sirocco επίσης κατεδαφίστηκε, απελευθερώνοντας 800 τ.μ. Όλα αυτά τα μαγαζιά σιγά σιγά επεκτείνονταν παράνομα, καταλήγοντας να καταλαμβάνουν τεράστιες εκτάσεις», λέει ο κ. Παπανικολάου.
Πώς άλλαξε η εικόνα
Το 2022 ξεκίνησαν τα έργα ανάπλασης (με συνολικό προϋπολογισμό 10,8 εκατ. ευρώ και χρηματοδότηση από το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης»). Έτσι, μέσα στα τρία χρόνια που μεσολάβησαν μέχρι σήμερα, η περιοχή σταδιακά άλλαξε. Η ψαραγορά ανακατασκευάστηκε πλήρως, ώστε να αποκτήσει την παλιά, γραφική της όψη. Κατά μήκος της παραλίας αλλά και των λιμενοβραχιόνων στις τέσσερις μαρίνες δημιουργήθηκε πεζόδρομος με μέσο πλάτος 4 μ. Δίπλα δημιουργήθηκαν 3,5 χλμ. ποδηλατόδρομου − όλα αυτά σύμφωνα με τις προδιαγραφές που έθεσε η Πολιτεία για τον ενιαίο ποδηλατόδρομο/πεζόδρομο που πρόκειται να δημιουργηθεί από το ΣΕΦ έως τη Βουλιαγμένη. Ανάμεσα στους διαδρόμους κίνησης πεζών και ποδηλάτων προστέθηκε μια ζώνη πρασίνου με ψηλά δέντρα (ουασιγκτόνιες, ύψους 8-10 μ.), θάμνους (μετροσίδεροι και πικροδάφνες) και χαμηλή ποώδη βλάστηση (ιβίσκοι κ.ά.), ώστε να δημιουργηθεί ένας παράλληλος με τον περιπατητή «πράσινος διάδρομος».
Στο πλαίσιο της ανάπλασης του παραλιακού μετώπου της Γλυφάδας, διευθετείται η κίνηση και η στάθμευση των οχημάτων στη Διαδόχου Παύλου, όπως ονομάζεται η παραλιακή οδός ανάμεσα στη λεωφόρο Ποσειδώνος και τη θάλασσα. Δημιουργούνται τρεις χώροι στάθμευσης (συνολικά 11.300 τ.μ.) σε τμήματα που δεν διακόπτουν την οπτική και χωρική συνέχεια, αλλά και χώροι ελεύθερης στάσης (συνολικά 3.150 τ.μ.). Παράλληλα διαμορφώνονται χώροι συνολικής επιφάνειας 17.500 τ.μ. στην παραλία, με την προσθήκη χώρων άθλησης, παιδικών χαρών που απευθύνονται σε μικρά παιδιά, προεφηβικές και εφηβικές ηλικίες, περιοχών περιπάτου με υπαίθρια καθιστικά, υπαίθριων χώρων πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Τέλος, έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης ως ξεχωριστό έργο η δημιουργία εσπλανάδας (μιας διευρυμένης πεζογέφυρας) που θα ενώνει την παραλιακή ζώνη με το εμπορικό κέντρο του δήμου και θα περιλαμβάνει και πάρκινγκ 800 θέσεων. Οι εργασίες έχουν ήδη ξεκινήσει και έχουν ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2026.
Ο δρόμος για το Ελληνικό
Η προάσπιση του ελεύθερου μετώπου σε έναν δήμο υψηλού οικονομικού επιπέδου όπως η Γλυφάδα δεν είναι απλή υπόθεση. «Οι νέοι μας γείτονες στο Ελληνικό προέβλεψαν στις κυκλοφοριακές μελέτες τους ότι θα οδηγήσουν σημαντικό όγκο κυκλοφορίας οχημάτων στην παραλιακή μας οδό, κάτι που φυσικά δεν αποδεχόμαστε, γιατί θέλουμε η οδός Διαδόχου Παύλου να έχει ήπιο χαρακτήρα», λέει ο κ. Παπανικολάου. «Τώρα κατασκευάζουν έναν τεράστιο οδικό κόμβο δίπλα στη θάλασσα, ενώ σχεδιάζουν και την κατασκευή μιας νέας τεχνητής παραλίας μπροστά από ένα ξενοδοχείο, με λιμενικά έργα που θα επηρεάσουν τη δική μας ελεύθερη παραλία και την πρώτη μαρίνα, κάτι για το οποίο επίσης αντιδρούμε. Θέλουμε να βρίσκουμε διαύλους συνεργασίας, αλλά με αυτή την αντιμετώπιση δυσκολευόμαστε», καταλήγει. Οι δήμοι Γλυφάδας και Αλίμου έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά των αλλαγών στον εγκεκριμένο σχεδιασμό της παραλιακής ζώνης της επένδυσης του Ελληνικού.
Οι δυσκολίες της διατήρησης ενός ανοιχτού και ελεύθερου παράκτιου μετώπου δεν φαίνονται μόνο στη σχεδιαζόμενη εμπορευματοποίηση της περιοχής του Αγίου Κοσμά, λόγω της επένδυσης στην ευρύτερη περιοχή του Ελληνικού. Ο δήμος Αλίμου δίνει τα τελευταία χρόνια δικαστικές μάχες ενάντια στις παρανομίες τριών επιχειρήσεων που βρίσκονται επάνω στο παραλιακό μέτωπο. Από την άλλη πλευρά, στο παραλιακό μέτωπο του δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, εκεί όπου καταλήγει η οδός Διαδόχου Παύλου, τα νεόδμητα παραλιακά καταστήματα έχουν υψώσει μάντρες που αποκόπτουν την οπτική επαφή με τη θάλασσα. Η δε ακτή, μετά την έκταση του ΠΙΚΠΑ Βούλας, έχει πια καταληφθεί από ένα συνεχόμενο «μπλοκ» μισθώσεων για ομπρελοκαθίσματα, καθιστώντας την περιοχή απρόσιτη για όσους δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να πληρώσουν.
«Έχουμε επιλέξει συνειδητά το δικό μας αφήγημα: ότι το παραλιακό μας μέτωπο ανήκει στους πολίτες, θα μείνει ελεύθερο και ανοιχτό σε όλους. Το περηφανευόμαστε και το απολαμβάνουμε», λέει ο κ. Παπανικολάου.
